شبرنگ

شبرنگ از خانواده شلیل است و بطورکلی از خانواده هلو است. تفاوت شلیل دارا بودن ژن مغلوب برخلاف هلو است که باعث تولید میوه ای بدون کرک شده و به آن هلوی بدون کرک نیز می گویند، جالب است که طعم آنها مطبوع و شیرین تر از هلو میباشد.

شلیل محصول بومی قاره آسیا با قدمتی در حدود 4000 سال و محل پیدایش آن در کشور چین است. مشابه دیگر محصولات آسیای دور، از طریق جاده ابریشم به ایران، یونان و رم باستان راه یافته، از قرن شانزدهم به انگلستان تجارت شده و توسط تجار اسپانیایی‌ به آمریکا نیز رسیده است و در حال حاظر در حجم وسیعی در ایالت کالیفرنیا کشت می‌شود. و تنوع آن بیش از 150 گونه است. طبیعت شلیل سرد است و از نظر خواص و مواد شباهت بسیاری با هلو دارد. تصفیه کننده خون است و خاصیت ضد اسپاسمی دارد.

انواع

شلیل‌ها تا اواخر دهه 40 شمسی  بسیار متفاوت تر از آنچیزی بودند که امروز ما میبینم، در آن زمان غالبا به رنگ سبز کمرنگ و دارای اندازه‌ای کوچک و گوشتی سفید بودند.

در حال حاضر از نظر اندازه، شکل، طعم، بافت و رنگ تنوع بسیار زیادی دارند. گونه‌های امروزه از نظر طعم بهتر و ظاهری زیباتر و هسته آن عمر طولانی‌تر را به نسبت گذشته دارد و همچنان در حال ارتقا می‌باشد. با این توضیحات میتوان تصور کرد که گونه های امروزی در سالهای آینده با شکل و مزه متفاوت تری پرورش پیدا کنند.

نوعی از شلیل به نام شفترنگ که امروز به گویش عامه با نام شبرنگ معروف است و در بازار به فروش میرسد دارای رنگ قرمز روشنتری در پوست است، درخت این میوه سریع رشد می کند و درختی پر ثمر است. گوشت میوه زرد رنگ و هسته به میوه متصل است.

انواع دیگر شلیل به نام‌های: شلیل سفید، شلیل شمس، شلیل مغان، رد گلد و… است که بعضاً دیررس می‌باشند.

انواع هلو و شلیل در باغ های استانهای تهران، البرز، همدان، کردستان و خراسان شمالی تولید می‌شود که در این میان استان البرز مقام اول را دارد.

خواص

شلیل سرشار از ویتامین‌های A, C می‌باشد و بهترین میوه برای افراد گرمازده است.

شلیل میوه‌ای بسیار ترد با هسته‌ای کم عمر محسوب می‌شود و مثل تمام میوه‌ها خواص ادرارآور و ملین دارد. گوشت شلیل دارای سلولوزهای نرم است و کاملاً هضم می‌شود. شلیل میوه‌ای نسبتاً کم ترشی است. مواد قندی و نشاسته‌ای آن به آسانی هضم می‌شود و معده به راحتی هضم آن را تحمل می‌کند.

ویتامین C موجود در شلیل اثرات مفید در سلامت پوست، دندان و استخوان دارد. این میوه منبع بسیار غنی بتاکاروتن است. بتاکاروتن با خاصیت آنتی اکسیدان بسیار نیرومندی که دارد با ارتقای سطح ایمنی بدن از بروز بسیاری از بیماری‌ها جلوگیری می‌کند.

فیبر دیگر ترکیب قابل توجه در این میوه است که سبب کاهش سرعت جذب برخی مواد مغذی بویژه قندها می‌شود و در عین حال میزان حساسیت به انسولین را نیز افزایش می‌دهد. مصرف شلیل می‌تواند در کنترل قندخون موٌثر باشد.

خوردن شلیل می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های حاد مانند بیماری‌های قلبی و عروقی، بیماری‌های چشمی مانند دژنراسیون ماکولا و حتی سرطان را به طور چشمگیری کاهش دهد. این میوه دارای ترکیبات فیتوکمیکال مانند لیکوپن و لوتئین بوده و رنگ زرد و قرمز شلیل‌ها ناشی از وجود لوتئین در آن‌ها است.

هر دانه شلیل متوسط تقریباً ۵۰ کالری انرژی دارد و چون فیبر بالا داشته و چربی ندارد میوه بسیار خوبی برای کاهش وزن و رژیم‌های لاغری است. البته کسانی که می‌خواهند وزن اضافه کنند بهتر است کمتر شلیل بخورند و میوه‌های پرکالری تر را میل کنند.

خواص پزشکی و درمانی:

- کالری بسیار کم

- لوتئین موجود کاهش دهنده و درمان کننده مشکلات بینایی مثل بیماری چشم مروارید

- کاهش و کنترل قند خون

- حفظ انرژی

- تثبیت فشار خون

- سلامت پوست

توجه داشته باشید که هسته شلیل را به هیچ وجه نباید خورد 

دارای ماده آمیگدالین است که قابلیت تبدیل شدن به سیانین را در بدن دارد و به راحتی می‌تواند مسمومیت‌ سیانیدی ایجاد کند.

ارزش غذایی

چگونه بخوریم

طریقه خوردن شلیل به آسانی و در مدت زمان کم است، پس از شستشوی میوه با آب با پوست و یا بدون پوست خورد و از آن لذت برد.

با توجه به نزدیک بودن طعم آن به مزه هلو، میتوانید در تمامی طرز تهیه های غذاها، شیرینی جات و دسر ها به عنوان جایگزین استفاده کرد.

شبرنگ (شفترنگ) میوه ای از خانواده شلیل با ظاهری گرد و شکافی در میانه است، پوستی به رنگ قرمز روشن دارد و گوشت این میوه به رنگ زرد میباشد طعم شیرینی دارد در فصل گرم سال به بازار عرضه میشود و دارای خواص زیادی بوده. پوست آن بدون کرک است، مناسب برای مصرف در فصل گرما و درمان عالی برای گرمازدگی است، سرشار از ویتامین A و C بوده و بتاکاروتن موجود در آن در جلوگیری از بیماری های قلبی و عروقی موثر است.